ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΟΣ ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΟΝΟΜΑΤΩΝ ΤΗΣ ΤΣΟΥΚΑΣ ΤΟΥ 1474. ΚΑΙ Η ΠΡΟΕΛΕΥΣΗ ΤΗΣ ΟΝΟΜΑΣΙΑΣ ΤΗΣ

Του Πέτρου Δ. Φοίφα

Η Πληθυσμιακή σύνθεση του οικισμού της Τσούκας κατά το έτος 1474 ,αλλά και των γύρω οικισμών, όπως της παλαιάς Φαράκλας που συνέδεσε την ιστορική της διαδρομή ,φαίνεται μέσα από τον φορολογικό κατάλογο που δημοσίευσε η Μπαλτά Ευαγγελία. Τα στοιχεία περιέχονται στην εργασία L` EUBEE A LA FIN DU Xve SIECLEEconomie et Population Les registres de l`annee 1474, BALTA EVANGELIA,1989.
Ο οικισμός της Τσούκας η Τσουκάλας όπως αναγράφεται στο σύγγραμμα απαρτίζεται από 6 οικίες, δηλαδή 6 οικογένειες και το φορολογικό εισόδημα που τις αναλογεί 330 akce (Άσπρα). *Άσπρο (akce) ήταν το νόμισμα των Οθωμανών μέχρι το 17ο αιώνα.
Eχει ιστορική σημασία η λέξη Cukala (Τσουκάλα) γιατί στοιχειοθετεί με ακρίβεια την εργασιακή, επαγγελματική ιδιότητα των αγγειοπλαστών ,τσουκαλάδων, του χωριού που χάνεται στο βάθος των αιώνων. Η άποψη πως το τοπωνύμιο Τσούκα ή Τσούκκα είναι βλάχικης προέλευσης και σημαίνει βουνοκορφή δεν ευσταθεί για την περίπτωση του χωριού. Διότι αυτό καταρρίπτεται μέσα από την ονομασία Cukala του ανωτέρω συγγράμματος. Αλλά και  από την παράδοση που ήθελε τα γύρω χωριά να προσάπτουν στους Τσουκαίτες το παρατσούκλι Τσουκαλια η χουμαιά τουτέστιν ενασχόληση με το αργιλικό χώμα χουμα- ια .Ιωάννη Λιάσκου " Οι Κουρκουλοί "σελ.235. Τους Τσουκαίτες, κατοίκους του χωριού Τσούκα τους παραγκωμίαζαν και τους έλεγαν Χουμαιά. Ήταν λέει λερωμένοι με χώματα και λάσπες και έκπληκτοι έλεγαν -χούμα ια (χούμα -γιά). Οι κάτοικοι της Στροφυλλιάς αλλά και των γύρω περιοχών τους αποκαλούσαν σκωπτικά Τσουκάλάδες. Ένα άλλο σημείο είναι ,ότι το χωρίο είναι σχεδόν πεδινό και όχι ύψωμα.

Τα Τσουκαίτικα ονόματα που περιέχονται είναι

Karye-i Cukala (Τσουκάλα) :
Papa Ispanas, Yakomo Paduvi, Yorgi Istroyan, Yani Lazar, Vasiliko Glina.Yorgi Burkuc

Τσούκα: 6 σπίτια, φορ. εισόδημα 330 Άσπρα. Το επίσημο τουρκικό νόμισμα ήταν το γρόσι (κουρούς) με τις υποδιαιρέσεις του (1 γρόσι = 40 παράδες, 1 παράς=3 άσπρα).

Τα Φαρακλιώτικα ονόματα είναι:

Yorgi Piryot, Todor Kuko, Yorgi Banaka, Yorgi Hrisomal, Istilyano Mikya, Yorgi Kondori, Mihal Ikseno, Istamad veled-i Douka, tetime-i karye-i Farakla

Todor Suri, Yorgi Rahovit, Yani Iskiyada, Gin Seotoki, Todor Hristo, Yorgi Hristo, Pavlo Makriyan Hristak, Yani Radralavo, Ivlasi, Kedisi, Yorgi Kondari,Yani Varvari,bive Kondo.

Φαράκλα: 20 σπίτια, 1 χήρα, φορ. εισόδημα 1.155 Άσπρα

Επειδή γίνετε λόγος για τρία χωριά που έχουν εξαφανιστεί από την περιφέρεια του Κηρέα: Το χωριό της Αρτάκης, το Soyimir και το Σιδεροκαστρί. Εκ παραδόσεως ,φρονούμε πως μία είναι η θέση τούρκικού χωριού στην περιοχή. Χωρίς όμως να μπορεί να συνδεθεί με κάποια συγκεκριμένη θέση από τις κάτωθι περιοχές. Τούρκικο ακμάζουσα χωριό υπήρχε στη περιοχή του Αγίου Λουκά, πίσω από τη θέση πορτάνα Κρύας Βρύσης. Λέγεται, πως εκεί έπαιξε στα ζάρια ο Αβέρωφ με τον Κιαμήλ και ο τελευταίος έχασε μέρος της περιουσίας του. Βορειοδυτικά από τον Αγιο Λουκά βρίσκεται ο λόφος Καστρί, που εικάζεται πως είναι η οχυρή θέση Mantugo. Στην ανατολική του απόληξη, στην Αγία Παρασκευή υπήρχε χωριό. Πιθανόν να είναι το Σιδεροκαστρί. Τα ονόματα των κατοίκων είναι:

Yorgi Varika, Andoni Vafya, Kostandin Vafya, Yani Siderokas{t}r{i}, Yani Koci, Todor damad-i, o, Gon PilgurΑξιοσημίοτω είναι χωρίς να μπορεί να αποδειχτεί κάτι Niguli Vafika, Dimitri Ispasa,Yorgi Vafika,Domeniko Siderokas{t}ri, Yorgi Bukala,Istamad Trahili,Fotino Veled-i Dimitri.

Σιδεροκαστρί: 14 σπίτια, φορ. εισόδημα 750 Άσπρα

Αξιοσημείωτο πάντως είναι ,χωρίς να μπορεί να αποδειχτεί κάτι, πως το επίθετο Βαφιάς είναι επίθετο που παραπέμπει σε βαφέας. Κάτω από το Καστρί, ικανής ώρας παρά του ποταμού  Αλμυροπόταμου υπάρχει περιοχή του λέγεται του Σκύτη. Παλαιά εκεί βάφανε δέρματα.

Και Soyimir: 16 σπίτια, φορ. εισόδημα 770 Άσπρα

Από παράδοση ο οικισμός της Τσούκας ανέκαθεν κυμαινόταν σε πολύ χαμηλά πληθυσμιακά επίπεδα. Η κύρια ασχολία τους ήταν του βιοτέχνη αγγειοπλάστη. 

Το επίθετο της Βασιλικής Γλίνας μαρτυρά ενασχόληση με λάσπη (γλίνα).Γλίνα /ἡ/ (γλίνη) = ῥύπος, ἀκαθαρσία, λέρα. (Ἀλ. gλίνα) = διαπεποτισμένη ὀλισθηρά ἄργιλλος, γλοιώδης λάσπη.
Tα Λευκαδίτικα – Χριστόφορος Λάζαρης.
Η Γλύνα (Αρβανίτικα):Glinë  (Πιθανόν επαναδανεισμός από την Λατινική-Ιταλική γλώσσα
) χωμα ,λασπωμένο.

–Γλυνός: Βυζαντινό επώνυμο. Γλύνα στην νήσο Νάξο, αποκαλούσαν ένα χώμα καφέ με το οποίο οι Ναξιώτες έφτιαχναν τα κεραμίδια. Έτσι από παράφραση ο κεραμιδάς, αποκαλείτο γλυνός
Οικογένειες Γλυνού με (υ) συναντάμε εκτός από την Πάρο, στην Θήρα, στην Σύρο, στη Ρόδο και στην Άνδρο ενώ με (η) στην Σμύρνη.

Στην περιφέρεια (Nahiye-i στα Τούρκικα) Μαντουδίου (Mandud όπως την ονόμαζαν οι Οθωμανοί) κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας εξαφανίστηκαν 3 χωριά (το Soyimir, το Σιδεροκαστρί και Αρτακης).
Οι Τούρκοι κατέλαβαν την Εύβοια το 1470 μ.Χ. Τα στοιχεία είναι 4 χρόνια μετά την κατάληψη.

Σύμφωνα με την ίδια πηγή υπήρχαν τα παρακάτω σπίτια και χήρες (συνυπολογιζόταν γιατί υπήρχε ειδική φορολογία για τις χήρες) στην περιφέρεια Μαντουδίου το 1474.

Πηγές:

 L` EUBEE A LA FIN DU Xve SIECLEEconomie et Population Les registres de l`annee 1474, BALTA EVANGELIA,1989.Εταιρία Ευβοϊκών σπουδών τόμος ΚΣΤ΄.

Kireas.org